Воскресенье, 22 декабря 2024   Подписка на обновления  RSS  Письмо редактору
«Алтайдыҥ Чолмоны» газеттиҥ бӱктерин ачып
7:25, 25 ноября 2014

«Алтайдыҥ Чолмоны» газеттиҥ бӱктерин ачып


Бис бӱгӱн Р.А. Иркитова «Алтайдыҥ Чолмоны» газеттиҥ 1949 jылда кепке базылган номерлеринеҥ чыгара бичип алган бир канча jетирӱлерле таныштырып турус. Ол бичимелдердиҥ авторлоры В. Тойлов, Я. Кергилов, М. Монголов, Н. Яжанкин, Васильев деп улус болуптыр. Бичимелдердиҥ эп-аайын кубултпай, Р. А. Иркитованыҥ бергени аайынча jарлап jадыс.
1949 jылда Шабалин аймакта Каспа jуртта эки колхоз болгон. «Таҥ Чолмон» колхозтыҥ председатели нӧк. Бекин, «Jаҥы jурттыҥ» дезе нӧк. J. С. Кергилов. Олордыҥ колхозчылары бу jыл бийик тӱжӱмдӱ аш jуунадып аларга кичеенип, jаскы кыра ижине керектӱ jуртхозинвентарьларды белетеп турулар. Темдектезе, темир сулаар ус нӧк. Мундусов Кудамай 12 салда, 12 эжер тырмууш, бир сеялка jазаар учурлу болгон. Ол бойыныҥ бастыра ийде-кӱчин салып, ончозын кыска ӧйгӧ ремонтоп алды. Анайда колхозчылар кыра ижине jаан аjару эткен.
Бу ла jылда ӱй улустардыҥ Соведи тӧзӧлгӧн 7 кижидеҥ. Председателине нӧк. Капчикаеваны, качызына нӧк. Самыкованы туткандар. Советтиҥ алдында турган задачазы ӱй улустарды колхозтыҥ ижине jакшы туружарына, минимум трудкӱнди иштеп аларына, алтай албатыны ару-чек jадарына, бойлорыныҥ балдарын культурный воспитывать эдип аларына ууландырары болуп jат.
Мындый Совет «Jаҥы jурт» колхозто тӧзӧлгӧн. Мында председателине К. Майманованы, качызына Иркитованы тудуп алгандар. Иштиҥ планын тургузала, ӱй улустардыҥ ортозында тузалу иштер ӧткӱрип баштадылар.
«Колхозтор телефонду болгон»
Шабалин аймактыҥ Каспа ла Апшыйакту jуртсоветтердиҥ колхозторыныҥ колхозчылары телефон ӧткӱрер суракты бойлорыныҥ текши jуунында шӱӱжеле, оны бӱдӱрерине бир кӱӱндӱ jӧп тургускандар.
«Таҥ Чолмон» ла «Jаҥы jурт» колхозтордыҥ колхозчылары телефонго керектӱ 80 столмолорды бу ла кӱндерде белетеп, тартып алдылар.
Комсомолдордыҥ ижи бу ӧйдӧ.
Бастыра 13 кижи комсомол болгон. Комсомольский организацияныҥ качызы болуп Т. Самыкова иштеген. Олор бойлорыныҥ jуунында jаскы кыра ижине белетенерин март айга jетире божодып саларына амадап, 2 тонна куштыҥ ӧтӧгин ле кӱл удобрениени jууп алар, кажы ла комсомол бирдеҥ вожжа, бирдеҥ ӱйген, бирдеҥ бельбуу белетеп алып, колхозко табыштырып берерге молjондылар. Бу молjуларды бӱдӱрерге комсомолдор бойлорыныҥ иштерин баштай бердилер.
Койчыларга керектӱ товарды ӱстиги-Апшыйактуныҥ сельпозыныҥ бӧлӱгинеҥ оныҥ садучызы нӧк. Кергилов Jорык jетирип туру. Jаскы кыра ижинде иштеп турган колхозчыларга база товарлар ӧйинде jетирилет.
«Алган молjуларын бӱдӱрдилер» деп бичимелде мынайда айдылат: «Шабалин аймактыҥ «Таҥ Чолмон» колхозтыҥ jалаҥ ижиниҥ бригадазыныҥ члендери колхозтыҥ общественный малын ӧскӱретен ӱчjылдык планды шӱӱжер тужында азырал белетеерине керектӱ jуртхозяйственный машиналарды ла инвентарьларды ажындыра белетеп аларына производственный молjу алгандар. Нӧкӧр Мундусова ӱренчиге баштадып, бу колхозтыҥ бригадазыныҥ члендери ол молjузын бӱдӱрерине бойы-бойлорыныҥ ортозында социалистический мӧрӧйди тыҥыткандар. Олор кыска ӧйдиҥ туркунына ӧлӧҥ чабар 5 машинаны, 3 темир тырмуушты, 40 чалгыны ла 100 айруушты белетеп алгандар.
Бригада бу jыл 16460 цн. бийик качестволу ӧлӧҥ эдип, 472 тн. силос оролоп алар керек. Ол иштердиҥ бастыразын аш jуунадар ӧйине jетире 100 процентке бӱдӱргедий эдип иштиҥ планын тургузып алып, бойлорыныҥ производственный jуунында jӧптӧп алала, силос оролоор ишти эрчимдӱ баштай бердилер».
База бир мындый бичимел—«Агаштарды ӧрттӧҥ коруп алдылар»: «Шабалин аймактыҥ Каспа jуртсовединдеги колхозтыҥ агаштарлу участокторында бу jуукта ӧрт чыккан. Бу ӧртти тургузала ӧчӱрип, колхозтордыҥ агаштарын коруп аларына, агаштарды корулайтан карулчык нӧк. Куйруков тургузала колхозчылардаҥ ла jурт Советте бар болгон ӧскӧ дӧ организациялардаҥ 60 кирелӱ улустар jууп алып, олорды ӧрт болуп турган jерге баштап апарала, ӧртти ӧчӱрип салды. Текши jартамал иш ӧткӱрет».
1950 jылда эки колхоз бириккен, 1961 jылга jетире «Таҥ Чолмон» деп колхоз болды.

cholmony013

Об авторе: Звезда Алтая


Добавить комментарий

Ваш адрес email не будет опубликован. Обязательные поля помечены *

© 2024 Звезда Алтая
Дизайн и поддержка: GoodwinPress.ru